گردشگری موجی!
گردشگری ماجراجویانه یكی از شاخه‌های گردشگری است كه خیلی ها آن را زیر مجموعه گردشگری ورزشی می دانند. هر چند که این شاخه از گردشگری تقریبا در ایران تقریبا ناشناخته است، اما جلوه های آن را می توان به طور پراکنده در کشور دید.
رفتینگ یا همان قایقرانی در آب‌های خروشان، یكی از رشته‌های جذاب و مفرح گردشگری ماجراجویانه است كه البته می‌تواند در كشور ما هم مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار بگیرد. این شاخه از ورزش قایقرانی كه این روزها بیشتر زیر مجموعه گردشگری محسوب می‌شود از دهه70 میلادی فراگیر شد اما در اصل قدمت آن به چند هزار سال پیش باز‌می‌گردد.
ماجراجویان اروپایی كه تعداد آنها هم كم نیست بسیار علاقه دارند
که افتخار نخستین پاروزنان در رودخانه‌های ناشناخته ایران را
به نام خود ثبت كنند
گردشگری موجی!
فواید یک گردشگری خیس!
حدود 30سال پیش بود كه قایق‌های بادی ساخته شدند؛ قایق‌هایی كه به مرور پیشرفت كردند تا از دهه90 میلادی وارد عرصه ورزش و گردشگری شوند. آنهایی كه طرفدار هیجان و كشف رودهای وحشی و مناظر ناشناخته بودند قایق‌های بادی خود را برداشتند و عازم كشورهایی شدند كه رودخانه‌های پر آب و البته ناشناخته داشتند. مقصد برای این كار بسیار بود: اروپا، آمریكا، كانادا، نیوزلند، نپال، آرژانتین، شیلی و بسیاری از كشورهای دیگر به مرور توسط قایقرانان در‌نوردیده می‌شدند تا رودهای این كشورها زیر بدنه نرم و لاستیكی قایق‌های آنها قرار بگیرند؛ كشورهایی كه سفر كردن به آنها راحت بود و البته دسترسی به رودها هم آسان.
اما كشور نپال به‌عنوان یكی از اصلی‌ترین مقاصد قایقرانان مورد توجه قرار گرفت. شاید دلیل آن هم وجود رشته كوه‌های تبت بود كه با وجود كوه‌های پر برف جاری شدن رودهای خروشان انتظار می‌رفت.
كیانوش محرابی یكی از فعالان رشته رفتینگ در ایران می‌گوید: «شما هر بار كه به نپال بروید قایقرانانی از اروپا را می‌بینید. به‌دلیل استقبال زیاد آنها الان نپال یكی از مراكز پرورش مربی رفتینگ است. از 30سال پیش هربار كه گروه‌های اروپایی برای رفتینگ به نپال می‌رفتند از كودكان نپالی برای باربری كمك می‌گرفتند كه به همین علت و به مرور زمان این كودكان نیز با قایقرانی در آب‌های خروشان آشنا شدند و حالا تجربه و مهارت بالایی در این رشته دارند.»
این مهارت و تجربه موجب شده است تا امروز شركت‌های معتبر تولید تجهیزات قایقرانی به‌عنوان حامی آنها لوازم مورد نظر این رشته را در اختیار نپالی‌ها قرار دهند. حضور قایقرانان و ماجراجویان اروپایی مزیت‌های بسیار دیگری هم برای نپالی‌ها و روستانشینان حاشیه رودها داشته است. الان بسیاری از این روستانشینان راهنمای حرفه‌ای رودخانه‌ها هستند و هیچ وقت سال بیكار نمی‌مانند. آنها در فصل‌هایی كه رود برای قایقرانی مناسب نیست به كشورهای دیگر می‌روند و به‌عنوان مربی یا راهنما با دیگر ماجراجویان همراه می‌شوند. آنها نیمی از سال را در كشور خودشان هستند و نیمی دیگر را در كشورهایی چون ژاپن، سوئد، نروژ یا آمریكا و كشورهای اروپایی كار می‌كنند.
اگر علاقه‌مندید که قایقرانی در آب‌های خروشان را تجربه كنید باید بدانید كه رودها درجه بندی شده‌اند و شما شاید هیچ وقت نتوانید در رودخانه كرج یا چالوس و هراز قایق سواری كنید. این رودها كه معمولا درجه4 به بالا دارند، مناسب قایقران های حرفه‌ای و بین‌المللی هستند
گردشگری موجی در ایران
فکر می کنید رفتینگ در ایران چه جایگاهی داشته باشد؟ واقعیت این است که ایران از نظر موقعیت آب و هوایی در گروه كشورهای خشك و كم آب قرار می‌گیرد اما با وجود این باز هم ظرفیت‌های قابل توجهی برای این شاخه از گردشگری ماجراجویانه وجود دارد. رودهای مناسبی در رشته كوه‌های البرز و زاگرس وجود دارند كه بسیار مورد توجه قایقرانان و به نوعی برای آنها كشف نشده هستند. در منطقه البرز رودهایی مثل هراز، كرج، چالوس، كرگان رود و... وجود دارند كه برای قایقرانی در آنها باید حرفه‌ای بود و مناسب قایقرانان خارجی است كه نمی‌توان تور رودخانه برای مسافر عادی را در آنها اجرا كرد. از طرفی دیگر قایقرانان خارجی مدام رودهای مهم جهان را برای خود مشخص می‌كند تا بدانند كدام رودها را ندیده‌اند. از این نظر ایران برای آنها یك منطقه بكر و كشف نشده است.
مثلا حدود 5سال پیش گروهی از انگلیس به ایران آمدند تا در رود بختیاری از سرچشمه‌های رود دز در منطقه زاگرس، پارو بزنند؛ گروهی كه از این رود فیلم مستند ساختند و با نمایش آن، این رود را از نظر سختی اجرا برای قایقرانان به‌عنوان یكی از ماجراجویانه‌ترین رودها معرفی كردند. گویا ماجراجویان اروپایی كه تعداد آنها هم كم نیست بسیار علاقه دارند افتخار نخستین پاروزنان در رودخانه‌های ناشناخته ایران را به نام خود ثبت كنند و همین امر گامی دیگر برای توسعه گردشگری ایران و معرفی جاذبه‌های طبیعی آن است.
امنیت، شرط اول
اگر شما علاقه‌مند هستید تا قایقرانی در آب‌های خروشان را تجربه كنید باید بدانید كه رودها درجه بندی شده‌اند و شما شاید هیچ وقت نتوانید در رودخانه كرج یا چالوس و هراز قایق سواری كنید. این رودها كه معمولا درجه4 به بالا دارند، مناسب قایقران های حرفه‌ای و بین‌المللی هستند كه تمرینات مستمر دارند.
اما برای حضور در تورهای رفتینگ باید با مراجعه به دفاتر مجازی كه خدمات این تور را می‌فروشند نسبت به عقد قرارداد اقدام كنید. فراموش نكنید كه در قرارداد رود مورد نظر، تعداد نفرات، تعداد مربیان همراه شما، وسایل و تجهیزات لازم قایق سواری به روشنی قید شده باشند.
این نكته را هم بدانید كه در قایق سواری رودخانه باید جلیقه نجات و كلاه مخصوص را به تن كنید. این امر باید از سوی مربی هم رعایت شود. همچنین در تمام مدت قایق سواری در رودخانه باید یكی از مربیان در قایق مخصوص كایاك در كنار شما باشد تا در موقع لزوم بتواند به مسافران سانحه دیده كمك كند. دقت كنید شركت مورد نظر، شما را بیمه كند؛ بیمه‌ای كه مربوط به حضور بیمه شده در آب و سوانح مربوط به آن باشد.
رودهای ایران
كشور ما در رشته كوه‌های البرز و زاگرس رودهای بسیاری دارد كه از ظرفیت استفاده برای رشته رفتینگ و جذب گردشگر برخوردارند. رودخانه سزار در استان لرستان كه تا به حال هیچ قایقی در آن شناور نشده است، رود سیروان در كردستان كه هنوز بخش‌های شناسایی نشده دارد، رودخانه زاب در آذربایجان و البته رودهای كرج، چالوس، هراز، سفیدرود، بختیاری، ارمند و... تعدادی از این رودها هستند.
البته این نكته را هم بدانید كه این رودها درجه بندی شده‌اند و هرچه درجه مورد نظر بیشتر شود نشان دهنده سختی بیشتر مسیر قایق سواری است. رودهایی مانند ارمند یا سفید رود برای گردشگران عادی نیز كاربرد دارند اما رودهای دیگری كه نام آنها را در بالا خواندید بیشتر مناسب قایق سواران حرفه‌ای هستند. درجه‌بندی رودها به این شرح است:
درجه1: بسیار ساده و بی‌خطر بوده و عبور از آن به مانور و تكنیك خاصی نیاز ندارد.
درجه2: اندازه موج‌ها متوسط و بلند بوده و گذر از آنها كمی دشوار است. در این نوع رپیدها معمولا سنگ‌های بزرگ و صخره هم دیده می‌شود. برای عبور تكنیك‌های اولیه لازم است.
درجه3: موج‌ها بلند بوده با صخره‌های بزرگ، قطرات آب تا ارتفاع 2متر در هوا پخش می‌شوند. برای عبور از چنین رپیدهایی به تكنیك‌ها و مانورهایی حرفه‌ای نیاز است. در نتیجه فقط راهنماهای حرفه‌ای قادر به عبور از آنها هستند.
درجه4: موج‌ها بسیار بلند بوده و برای عبور به تكنیك بسیار بالا و سرعت عمل خیلی سریع نیاز دارد.
درجه5: امواج بسیار بلند با صخره‌هایی عظیم و كشیده كه عبور از آنها بسیار خطرناك بوده و مهارت بسیار بالا و سرعت عمل بسیار نیاز است. در این امواج خطر نقص عضو و حتی خطر مرگ قایقرانان را تهدید می‌كند.
درجه6: امواج بسیار بلند بوده با صخره‌هایی عظیم كه معمولا غیرقابل عبور هستند. در این نوع نیز خطر مرگ یا جراحت‌های جدی قایقرانان را تهدید می‌كند.
