ساختمان صندوق پس انداز بانک ملی

ساختمان بانك ملی به وسیله هنریش‌، معمار آلمانی‌، بین سال‌های 1300 و 1310، در زمان رضاخان پهلوی ساخته شد. برای نخستین بار در آن زمان‌، در معماری بناهای دولتی از تلفیق معماری باستانی ایران و معماری اروپا استفاده‌شد.

به استناد تصویری در كتاب معماری ایران در عصر پهلوی ، نگارش پرویز رجبی در 1355، ساختمان اولیه در یك نگاه كلی دارای تركیب یك شكل بوده است‌. در سال‌های بعد كه اطلاع دقیقی از تاریخ آن در دست نیست‌، بخش مختصری باظاهری كاملاً هماهنگ به یال شمالی ساختمان متصل شد و تركیب پیشین بنا را به هم زد. نمای اصلی ساختمان دارای خصوصیات بارز معماری هخامنشی است‌.

ورودی اصلی نسبت به كل نما حجمی بیرون زده و كمی مرتفع‌تر دارد. این ورودی شامل دو بازشو است‌. یك پیشین با سقف تزیین شده و كمی مقعر، مقدمه ورود به یك هال بیضی شكل است‌. ارتفاع این هال حدوداً چهار و نیم متر است‌. دو یال متقارن‌، شامل هفت اتاق در یك سمت و پنج اتاق در سمت دیگر، در دو طرف این هال دو بازوی اصلی ساختمان را تشكیل می‌دهند كه در انتهای هر كدام پلكانی عریض تعبیه شده‌است‌. سه مدخل طاقی كم عرض‌، هم محور با ورودی‌، هال بیضی شكل را به سالن اصلی متصل می‌سازد. این سالن با ارتفاعی حدود 12 متر دارای شش ردیف ستون به قرینه و با ابعاد متفاوت است‌. قطورترین آن‌ها یك متر عرض و دو متر طول و باریك ترینشان 50 سانتی متر قطر دارد. در هر طرف این سالن كه بخش مربوط به كاركنان است‌، نور از طریق پنجره‌های شمالی و جنوبی تأمین می‌شود. نوعی سیستم تهویه‌ای در زیر پنجره‌ها تعبیه شده كه با شبكه‌های فلزی زیبایی آراسته شده‌است‌. انتهای سالن اصلی نیز با سه مدخل طاقی دیگر به تعدادی اتاق باز می‌شود. در سمت شمالی هال بیضی شكل‌، هم‌چنین پلكانی عریض ارتباط مستقیم این هال را با طبقه بالا برقرار می‌سازد. از هال مركزی طبقه بالا از طریق سه بازشو كه قسمت فوقانی آن‌ها مانند مدخل‌های پایینی هلالی شكل است و به تراس كم عرضی باز می‌شود، دید مستقیم به سالن اصلی امكان پذیر شده است‌. به استثنای تالار اصلی‌، نقشه فضاهای این دو طبقه تا حد زیادی مشابه‌اند. این بنا در مجموع شامل دو طبقه و یك زیر زمین است‌.

از لحاظ سبك و گونه‌های شاخص معماری دنیا، این بنا را به روشنی می‌توان تلفیقی از معماری باستانی ایران در دوران هخامنشی و معماری باروك اروپا دانست كه كلیساها از بارزترین نمونه‌های آن هستند. درب‌های اصلی و چهار ستون عظیم سنگی با سر ستون‌های گاو شاخ‌دار مربوط به دوره باستان از سایر اجزا چشم‌گیرتر است و داخل بنا نیز انواع تزیینات خاص معماری هخامنشی در گوشه و كنار به چشم می‌خورد; در حالی كه سالن اصلی خصوصاً به واسطه سقف بلند و تزیین شده آن و هم‌چنین نورگیرهای عمومی دیواره‌ها، بلافاصله فضای كلیساهای باروك اروپا را تداعی می‌كند.

نمای اصلی سنگی است‌. این نماها دارای ازاره‌های سنگ تیشه‌ای ناهم رنگ با سنگ نما و هم‌چنین ازاره‌های مرمری در بخش ورودی‌، به ارتفاع حدوداً دو متر است‌. سایر نماها آجری با تزیین گل دوازده پر هخامنشی است‌.

این ساختمان از ابتدا با عنوان بانك ملی ایران بنا شد و از آن زمان تا كنون كاربری آن حفظ شده است‌. پس از انقلاب اسلامی نیز به عنوان صندوق پس انداز بانك ملی ایران از آن بهره برداری شده است‌.

جدا از دو شیر سنگی كه در دو طرف ورودی به چشم می‌خورد و در سال‌های اخیر با رنگ طلایی مرمت شده‌است‌، تزیینات بنا عمدتاً مربوط به دوره باستان هستند. ستون‌ها و سربازهای هخامنشی‌، هم‌چنین گل‌های هشت و دوازده پر هخامنشی‌، كه در داخل و خارج بنا بسیار تكرار شده‌اند، از این جمله‌اند. از تزیینات دیگر به كار رفته در بنا، گچ بری‌های ظریف و هنرمندانه را می‌توان ذكر كرد.

كنگره‌ها و تیركش‌های بلند بام كه از معماری هخامنشی بهره برده‌، در نما تأثیر زیادی گذاشته است‌. دو بازشوی چوبی سیاه رنگ‌، در عین سادگی‌، كاملاً با شخصیت وزین و پر جلال معماری نما هماهنگ است‌. از جزئیات جالب و دیدنی در بخش هال ورودی‌، چراغ بیضی شكل نسبتاً بزرگی است كه در طبقه بالا نیز از نور آن در كف استفاده می‌شود.

ادرس ساختمان صندوق پس انداز بانک ملی

خیابان فردوسیجهت مشاهده آدرس ساختمان صندوق پس انداز بانک ملی ، می توانید از نقشه زیر استفاده کنید