آرامگاه آبش خاتون

آبش خاتون دختر سعد بن ابی‌بکر بن‌سعد زنگی و ترکان‌ خاتون و آخرین اتابک از خاندان سلغریان و تنها فرمانروای زن استان فارس می‌باشد که در سال‌های ۶۶۲- ۶۷۲ ق/۱۲۷۳-۱۲۶۳م و ۶۸۳-۶۸۲ ق ، جمعاً به مدت 11 سال از سوی ایلخانان مغول ، اتابک شیراز بوده است.

آرامگاه اَبش خاتون که به نام رباط اَبش نیز شهرت دارد، بنایی سه طبقه است که گنبدی روی آن وجود داشت اما بعدها این گنبد و قسمتی از طبقه سوم مقبره فرو ریخت.
اطراف مقبره با کاشی‌های معرق نفیسی تزیین شده بود که هم اینک بخش زیادی از آن کاشی‌ها از بین رفته و فقط کاشی‌های یک جبهه آن که در پشت آن آتش نشانی بود، باقی مانده است.

بنای فعلی مقبره ساختمان آجری قدیمی مربع شکلی است که هر ضلع آن 16.75 متر و ارتفاعی در حدود 10 متر دارد.

قسمت‌هایی از کاشی‌کاری از راه داخل بنا در موزه پارس نگهداری می‌شود. در بالای بنا کتیبه‌هایی مشتمل بر آیات قرآنی به خط ثلث و روی کاشی نصب شده است. آرامگاه اَبش خاتون در حیاط بنا و در اتاقی با میله‌های سبز رنگ قرار گرفته است.

اَبش خاتون در زمان حکومتش خدمات ارزنده ای را به مردم شیراز ارائه داد و از این بعد نزد مردم استان فارس و شهر شیراز بسیار قابل احترام است.

وی در زمان حکومتش با استفاده از روابطی که داشت توانست شیراز را از حمله مغول در امان نگه دارد و آبادانی این شهر توانست بسیاری از هنرمندان را به شیراز جلب کند که بعدها مکتب شیراز این مهاجرت شکل و رونق گرفت.

مقبره اَبش خاتون در دی سال 1310 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 76 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آرامگاه آبش خاتون تنها فرمانروای زن فارس و چهارمین پادشاه زن در دولت‌های اسلامی که طی سال‌ها از نظر مردم دور مانده بود، قرار است از انزوا بیرون‌ آید و به قطب گردشگری شیراز تبدیل شود.

آبش‌خاتون تنها فرمانروای زن استان فارس بوده که در سال662 قمری بر این ایالت حکمرانی می‌کرده که گفته می‌شود وجه تشابه شهرت میدان خاتون به سبب قرار گرفتن مقبره وی در آنجاست.

وی دختر سعدبن ابی‌بکربن سعید‌زنگی و زن پسر هلاکو خان مغول و آخرین اتابک از خاندان سلغریان است. این زن در زمان حکمرانی خود فعالیت‌های زیادی برای پیشرفت شهر انجام داده است.

آبش خاتون در زمان حکومتش خدمات ارزنده‌ای را به مردم شیراز ارائه کرد و از این بعد نزد مردم استان فارس و شهر شیراز بسیار قابل احترام است.
اما طی سال‌های مختلف آرامگاه آبش که در جوار میدان خاتون در کوچه‌پس‌کوچه‌های کم عرض منطقه واقع شده بود، چندان مورد استقبال و بازدید گردشگران قرار نداشت و به صورت طبیعی نیز مردم اطلاعات مطلوبی از این دوره تاریخی و حتی آبش‌خاتون نداشتند. آرامگاه نیز به همین سبب هر روز در حال فرسوده شدن بود و نیاز به مرمت جدی داشت.

بر این اساس چندی پیش شهرداری شیراز برای میدان خاتون تقاطع غیرهمسطحی را تعریف و اجرا و در پی آن برای فضاسازی اطراف تقاطع، شهرداری مقرر کرد که ضمن آزادسازی اطراف آرامگاه فضای مطلوبی متناسب با این محدوده ایجاد شود.

حفظ ‌شأن آرامگاه در فضاسازی اطراف مقبره آزادسازی اطراف آرامگاه و ایجاد پارک و فضای سبز در این محدوده باعث می‌شود که نه تنها آبش‌خاتون از انزوای سال‌های گذشته خود بیرون آید بلکه این اثر به یکی از جاذبه‌های جدید گردشگری شیراز تبدیل شود. در این راستا کارشناسان آزادسازی فضا را امری پسندیده و شایسته یک اثر تاریخی می‌دانند اما در این خصوص تأکید دارند چنانچه قرار است فضای سبز یا پارکی در اطراف آرامگاه ایجاد شود این امر باید متناسب با ‌شأن فرهنگی و تاریخی بنا صورت گیرد و فضای اطراف را نباید در حد یک پارک محلی نزول داد.

ادرس آرامگاه آبش خاتون

شیراز، مجاور فلکه خاتون واقع شده جهت مشاهده آدرس آرامگاه آبش خاتون ، می توانید از نقشه زیر استفاده کنید

بقعه های ایران بقعه های شهر شیراز بقعه های استان فارس