شهر کهن نیشابور به آثار و ماندههایی از شهر نیشابور در دوره تاریخی ای از ساسانیان تا حمله مغول به نیشابور اطلاق میشود. محدوده شهر کهن نیشابور شامل خرابهها یا آثار مدفون در خاک است که طی پژوهشهای باستانشناسی در نیشابور نمایان میشود. این محدودهٔ فرضی که دقیقاً مرزهای آن مشخص نیست با وسعتی بسیار در کنارهٔ جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور بهشکل تپهها و خرابههای باستانی به نامهای کهندژ محوطه آلب ارسلان تپههای کارجی تپه سلطان میدان تپه طلایی تپه نصیرآباد تپه کلاته محمد جان تپهحصارنو سبزپوشان شادیاخ تپه مدرسه بازار قنات تپه تپه تاکستان نامور است.
تعدادی از خرابهها کاملا در زیر خاک مدفون گردیدهاند اما به وسیلهٔ پشتهها و فروافتادگیهای مزارع کشاورزی و مقدار زیادی سفال و آجر شکسته و آثار مختلفی از حفاریهای غیر قانونی معلوم و مشخص میگردند. نقشهٔهای توپوگرافی از نیشابور قدیم کاملاً دقیق نیست زیرا باستان شناسان در نیشابور هنوز موفق به تعیین دقیق محل نیشابور قدیم نشدهاند و همگی بر پایه نیشابور تا پیش از حمله مغول است.
شهر قدیم نیشابور مربوط به دورانهای تاریخی پس از اسلام است و در حاشیه جنوبی نیشابور کنونی واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۶۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
جابجایی شهر
شهر نیشابور بارها توسط زلزلهها و جنگها در طول تاریخ نابود گشته و دوباره بنیان شد. نخست نیشابور شهری ایرانی و ساسانی بود در سده میلادی بنا به منابع تاریخی تاسیس شد. در قرن هفتم توسط مسلمانان فتح شد. سپس شهری اسلامی بود که هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ مساحت رشد فوق العادهای یافت و پس از این رشد بود که در اواسط قرن ششم/دوازدهم میلادی در نتیجه جنگ داخلی و هم در نتیجه هجوم غزها و با انهدام روبرو گردید. آن گاه نیشابور کوچکتری بازساخته شد که به وسیله مغولها در سال ۶۱۸ هجری ۱۲۲۱ میلادی ویران گردید. این شهر مجدداً ساخته شد و باز زلزله سال ۶۶۶ هجری ۱۲۶۸ میلادی به ویرانی کشیده شد. زلزله مجددا شهر را در سال ۸۰۸ هجری ۱۴۰۶ ظاهرا در محلی که از محل اصلی تا حدی متفاوت بود ویران کرد. تنها بعد از همه این ویرانیها و تغییر محلها بود که شهر فعلی نیشابور در محل فعلی ساخته شد. مسجد جامع شهر فعلی نیشابور در سال ۸۹۹ هجری ۱۴۹۴ ساخته شده.
بنابر این بعد از تخریب شهر به وسیله مغولها در سال ۶۱۸/۱۲۲۱ م شهر بیشتر اهمینش را از دست داد و کم شدن ارج و قدر نسبت به تاریخش شد.
در صورت اطلاع از آدرس نیشابور (شهر کهن)، در قسمت نظرات لطفا اعلام فرمائید . در صورت اطلاع از آدرس نیشابور (شهر کهن)، در قسمت نظرات لطفا اعلام فرمائید .