كول فرح

كول فرح در هفت كیلو‌متری جنوب شرق ایذه قرار دارد. در این منطقه شش مجموعه نگاركند سنگی و صخره‌ای شناسایی شده است. كتیبه‌ای به خط عیلامی در دیواره شمالی تنگه، پیكره‌ای از فرمانروای كول فرح و تعداد دیگری سنگ نگاره كه شامل گسترده‌ترین نگار كند صخره‌‌ای ایران نیز می‌‌شود، در این محوطه قرار گرفته ‌اند. در تصویر سنگی این نیایشگاه بیش از 400 نفر در حال نیایش دیده می‌شوند. به گفته كارشناسان در این تصاویر نخستین نگاه بشر به مذهب و آئین شكل گرفته است. حمل خدایان‌‌‌‌‌‌، قربانی كردن و اجرای موسیقی از دیگر صحنه‌‌های بكر این سنگ ‌نگاره‌ها است.

اشكفت سلمان بزرگترین خط نوشته میخی ایلام‌ نو، «نیایشگاه تاریشا» یا «اشكفت سلمان»، بزرگترین خط نوشته میخی ایلام‌ نو را در خود جا داده است. در اشكفت سلمان چهار نقش برجسته وجود دارد كه دو تای آن داخل غار و دو تای دیگر در خارج از غار دیده می‌شود. بزرگ‌ترین نوشته خط میخی از دوره ایلامی در این غار موجود است كه از زمان شاهك عیلامی، شاه بومی «آیا پیریا آیاتم»، به جای مانده و همچنین برای نخستین بار حضور مصور زن، دوشادوش مرد در نقش برجسته‌های این غار دیده شده است. در نقوش، «هوهین»، همسر و خواهر شاهك، در یك مراسم آیینی شركت كرده و كاهن بزرگ در جلوی آنها به چشم می‌خورد. این نشانه‌ها مشخص می‌كند اشكفت سلمان نیایشگاه «تاریشا» بوده و غار دیگری در كنار این اشكفت در دوره ایلخانی به مكانی مقدس تبدیل شده و روبروی آن ساخت و سازه‌های مذهبی شكل گرفته است. اشکفت در گویش بختیاری به معنی غار است.

نقش ‌برجسته خونگ ‌اژدر در 15 كیلومتری شمال ایذه و در شرق خونگ‌ اژدر قطعه سنگ بسیار بزرگی قرار دارد كه روی آن نقش مهرداد اول یا دوم اشكانی حجاری شده كه بر اسبی سوار است و كبوتری حلقه قدرت را همراه نامه‌ای به او تقدیم می‌كند و افرادی (ارواحی) به حضورش بار یافته ‌اند. این نقش برجسته به نقش «خونگ اژدل» یا «خونگ اژدر» معروف است.

برد (سنگ) نوشته در راه ایذه به روستای پیون پس از طی یك كیلومتر، در كف دره برد نبشته، قطعه سنگ نامنظمی به وسیله حجاران زبردستی حجاری شده و نقش‌های بسیار زنده و پرتحركی بر سطوح آنها حك شده است. نقش‌های این سنگ ‌نبشته عبارت از مرد بلند قدی با گیسوان گشاده و انبوه با كلاه‌گرد بی‌ كنگره با شمشیری به دست است. در سمت راست این نقش سواری حجاری شده است. در سمت چپ نیز نقش چند انسان دیگر به چشم می‌خورد. این نقوش امروزه با نام «بردنبشته ایذه» شناخته می شود.

سنگ ‌نوشته‌‌های‌هانی در كناره شمال شرقی كوه‌هایی كه جلگه مال امیر به آنها محدود می‌‌شود، می‌‌‌توان كتیبه «هانی» را دید. نقوش برجسته كتیبه به خط ایلامی است كه بیشتر آنها به نام پادشاهانی به نام «هانی»، پسر «تاهی‌هی» موسوم است.‌هانی حاكم محلی ایذه بود كه در زمان عیلامیان به نام «آیامپیر» یا «آیاتم» مشهور شد.

نقش ‌برجسته كوباد از كوه «فره» ایذه به طرف جاده دز و در جهت شرق آن گورستانی وجود دارد كه در نزدیك آن قطعه سنگی به چشم می‌‌خورد. روی این صخره یك مربع مستطیل به طول و عرض تقریبی 5/1در3متر حجاری شده است. در این لوح از سمت چپ پنج انسان ایستاده با لباس بلند و دو دست روی سینه حجاری شده‌ اند. در مقابل این پنج نفر نقش مردی یا زنی بر سكو یا تختی نشسته است كه به سوی آن پنج نقش توجه دارد. لباس این نقش هم چون دیگر نقش‌ها دامنی بلند است. مردم ناحیه به این نقش نام مكتب ‌خانه یا مدرسه داده ‌اند. این نقش برجسته‌ها به نقوش «كوباد» ایذه معروف است.

سنگ نگاره شیوند ـاین سنگ نگاره در سال‌های اخیر كشف شده است و به دوره الیمایی تعلق دارد. شاهان الیمایی هم دوره پارت‌ها بودند و در شاهنشاهی پارت‌ها هضم شدند. سنگ نگاره اجرای مراسم آیینی را نشان می‌دهد. در این نگاره مجسمه‌ای بر پشت ارابه‌ای قرار گرفته و آنرا حمل می‌كند. در دیگر سنگ نگاره‌های منطقه ایذه نیز حمل مجسمه نشان داده شده است ولی تاكنون چنین مجسمه‌ای توسط باستان شناسان و دلالان عتیقه گزارش نشده است.

نقش برجسته شهسوار در منطقه «بندون» در شمال شرقی ایذه در مكانی به نام شهسوار بر دیواره‌ای نقشی از 6 هزار سال پیش حك شده است. این نقش برجسته نمایی از مراسم بار عام یكی از خدایان یا شاهان ایلامی است. شخصی بر تخت نشسته است و 5 نفر به دیدار او آمده اند. در پشت فردی كه بر تخت نشسته نیز یك نفر ایستاده است.

خونگ یارعلی در شمال روستای خونگ یارعلی وند دره‌ای قرار دارد و نقشی از زمان اشكانیان در آن دیده می‌شود. این تصویر نیز بسیار آسیب دیده است و به راحتی قابل تشخیص نیست. در این تصویر دو نفر دیده می‌شوند كه دست همدیگر را گرفته اند.

ادرس كول فرح

جهت مشاهده آدرس كول فرح ، می توانید از نقشه زیر استفاده کنیدجهت مشاهده آدرس كول فرح ، می توانید از نقشه زیر استفاده کنید