کویر لوت محدوده اي بين استان هاي خراسان جنوبي ، سيستان و بلوچستان و کرمان است به طوریکه حد شمالي آن در حد مدار 32 درجه و حد جنوبي در حد مدار 28 درجه است. وسعت حوضه آبگير دشت لوت حدود 175 هزار کيلومتر مربع یعنی حدود يک دهم مساحت کشور میباشد. طول آن از شمال به جنوب حدود 900 کيلومتر و غرب به شرق حدود 300 کيلومتر است.
این منطقه را از لحاظ زمین ساختی به 3 قسمت لوت شمال, لوت مرکزی و لوت جنوبی تقسیم بندی میکنند. حد جنوبی لوت شمالی بریدگیهای نامنظم لبه دشت مشرف به چاله رود شور بیرجند تشکیل میدهد. دشتی است نسبتا مرتفع و وسیع که از ریگ, شن و ماسه تشکیل شده است.
وسیعترین و پست ترین قسمت چاله لوت را لوت مرکزی تشکیل میدهد به طوری که ارتفاع پست ترین نقطه آن از سطح دریا 190 متر میباشد.
پدیدههای ژئومورفولوژيکی منحصر به فردی که در کویر لوت در طی هزاران سال شکل گرفته و باعث شده است که این منطقه به عنوان یک منطقه منحصر به فرد در جهان از لحاظ ويژگیهای ژئومورفولوژیکی از بیش از نیم قرن پیش, دانشمندان و گردشگران زیادی را به این منطقه بکشاند.
شهر افسانهاي كلوتها ، مرتفعترين هرمهاي ماسهاي دنيا، 40 مخروط آتشفشان کواترنر، پهنههاي وسيع ماسه و ريگ با طيف رنگي قهوهاي روشن تا خاکستري و سياه نظير «گدار باروت»، گدازههاي بازالتي چاله نظير «گندم بريان»، پهنههاي شني مواج، بزرگترين نبکاهاي جهان ، مرتفعترين ربدوها ، کوير پاشتري (سطح اين نوع زمينها اين طور به نظر ميرسد که پس از بارندگي زياد خيس شده و تعدادي شتر روي آن راه رفتهاند) و هامادا (دشتهايي از ريگ) و رود شور شگفتيهاي بينظير دشت لوتاند.
در قسمتهای شرق لوت مرکزی, تپه های ماسهای قرار گرفته که سطح قابل توجهی از آن را به عرض 50 کیلومتر و طول 100 کیلومتر پوشانده است. ارتفاع اين تپه هاي ماسهاي تا 500 متر هم مي رسد( احمدی, 1377). نا همواري هاي ماسهاي به اشکال بارخان , سيف و تپه هاي طولي ديده مي شود.
کلوتها مشخص ترین نمونه فرسایش آبی-بادی در بیابانها میباشند و به شکل تپه های منفرد و یا رشته های موازی میباشند که در بخش غربی لوت مرکزی یعنی در 43 کيلومتري شهداد, قرار گرفتهاند. طول متوسط آن 150 و عرض متوسط آن 70 کیلومتر بوده و در جهت شمال غربی-جنوب شرقی قرار گرفته اند. ارتفاع حداکثر تپهها به 80 متر نیز می رسد . به کلوتها, یاردانگ نیز گفته میشود که یک واژه ترکمنی میباشد.
در مسیر شهداد به طرف کلوتها یعنی در حدود 20 کيلومتري شهداد, درختان و درختچههاي گز در تپه های شنی تثبیت شده توسط گیاه, گلدان هاي بياباني طبیعی را بوجود آوردهاند که به آن نبکا گفته مي شود که در نوع خود در دنيا بي نظير است.
شهر کوتوله ها در منطقه جنوب شرق شهداد حکایت از آثاري از سکونت انسان در 3 هزار سال قبل از میلاد دارد . علت نامگذاري شهر کوتوله ها بدليل ارتفاع اندک خانههايي است که طي حفاري هاي گذشته از خاک بيرون آمده است. بدليل گرمي هوا ساکنين آن موقع ارتفاع خانه ها را کم در نظر ميگرفتند و قسمتي از بنا را نيز در زير زمين ميساختند, بعد ها بدليل فرسايش و عوامل ديگر قسمتي از ارتفاع کمتر شده تا امروز بدين نام مشهور گشته است.
كمپ شهداد تنها كمپ كويري لوت است كه 20 کیلومتر با شهر افسانهاي كلوتها فاصله دارد. اين كمپ با 40 نفر ظرفيت در حاشیه غربی کویر لوت در موقعیت جغرافیایی 34/30 شمالی و 51/57 شرقی قرار دارد. این کمپ 3 سال پیش به همت سازمان گردشگری بنا نهاده شد .
اين كمپ, آلاچيقهايي با سطح سيماني و ديوارهها و سقف چوبي دارد و به امكاناتي چون برق و سرويس بهداشتي مجهز است.
اگر قصد سفر به لوت را دارید به یاد داشته باشید که بهترین زمان برای بازدید از لوت در اواخر فصل پاییز میباشد.
در صورت اطلاع از آدرس کویر لوت، در قسمت نظرات لطفا اعلام فرمائید .